GenietenRood de druif, wit het sap
Rood de druif, wit het sap
© Hessen Agentur_Paavo Blåfield© Hessen Agentur_Paavo Blåfield
© Hessen Agentur_Paavo Blåfield
Koningin Elizabeth was vorig jaar zo’n beetje de ongekroonde wijnkoningin van de Bergstraße. Althans voor één dag. Tijdens het staatsiebezoek aan Duitsland werd haar in het middeleeuwse stadhuis van Frankfurt een fijne, droge Riesling geserveerd. Herkomst: Bensheimer Kalkgasse, Hessische Bergstraße. Naar verluidt zou deze het koninklijk gehemelte uitstekend zijn bevallen. Wie nu naar de telefoon snelt om bij de Hessische wijnmakerij fluks een kistje te bestellen, zal moeten worden teleurgesteld: de oogst van 2014 is dankzij de koninklijke publiciteit al vergeven. Maar dat is helemaal niet erg. Want in de regio zijn er genoeg alternatieven. De wijn van rode Riesling is in opkomst. De naam is misleidend, het gaat om witte wijn. Alleen het vel is roodachtig van kleur. Voor de rest zijn de eigenschappen van deze soort vergelijkbaar met die van de witte Riesling. Wijnboer en veredelaar Reinhard Antes was een van de eersten die voor deze soort koos. Die er opnieuw voor kozen, liever gezegd, want de rode variant werd al in de middeleeuwen verbouwd en is nu herontdekt. “Bij de naam denken veel mensen dat het gaat om een nieuw ras, of om een marketingtruc.
© Hessen Agentur_Paavo Blåfield
De mensen hebben heel lang geloofd dat de Rote Riesling de oer-Riesling was,” zegt Antes en legt uit: “Recente studies van het Julius Kühn-instituut hebben echter aangetoond dat de rode Riesling het resultaat is van kleurmutaties van de witte Riesling.” De rode variant is op zeker moment in vergetelheid geraakt. En dat terwijl er juist allerlei voordelen zitten aan het verbouwen van die soort: Dankzij de rode kleurstoffen zijn deze druiven beter tegen hitte bestand dan de witte soorten. Geen onbelangrijk argument in een van de warmste regio’s van Duitsland. Reinhard Steinbacher van de Hanno Rothweiler wijnmakerij is het daarmee eens: “De rode Riesling is zeer resistent, heeft minder water nodig en heeft een dikker vel.” De wijngaard uit Bensheim-Auerbach verbouwt de rode soort dan ook sinds 2009. En dat om een goede reden: “De wijnen van de Rote Riesling zijn rijker aan extracten en voller dan die van de witte, en het gehalte aan most is iets hoger”, zegt Steinbacher.
© Hessen Agentur_Paavo Blåfield
Behalve wijnmakerij Rothweiler en Reinhard Antes, die zijn wijnen op de markt brengt via de eigen coöperatie van de Bergstraße, zijn nog meer bedrijven in de regio afhankelijk van Roten Riesling. Inmiddels meet het totale areaal dat aldus verbouwd is meer dan 15 hectare. Dat is nog steeds niet overdreven groot, niet iedereen staat ervoor in de rij. Toch is Antes overtuigd: “Bij de buren in Rijnland-Palts zijn al ongeveer vijftig boerderijen in afwachting van toestemming om rode Riesling te verbouwen. Dat toont de enorme belangstelling. Wij hier hebben het geluk dat de regionale raad van Darmstadt, departement ‘wijnbouw’, zo snel heeft gereageerd. Daardoor is de Bergstraße het grootste gebied ter wereld voor de rode Riesling,” zegt hij met een knipoog. Voor Antes telt echter niet alleen het economisch aspect: “Met de teelt van deze historische variëteit kunnen we de genetische hulpbronnen in stand houden. We willen dat dit voor toekomstige generaties behouden blijft.” Samen met andere wijnboeren van de Bergstraße is Antes daarom op zoek naar vergeten druivenrassen. In de wijngaard van Steinkopf worden een aantal andere oude druivenrassen geteeld. Dr. Jutta Weber van het geo-natuurpark Bergstraße-Odenwald is blij met zoveel betrokkenheid: “Het behoud van biodiversiteit heeft, behalve dat er zorg voor de natuur uit spreekt, ook altijd een maatschappelijke dimensie.” En ze voegt daaraan toe: “Wijnbouw is op zich al heel goed voor het cultuurlandschap. Zonder wijnbouwers zou de hele helling overwoekerd zijn, met struiken en bramen in plaats van wijn.”
Hessen Agentur_Paavo BlåfieldSamen met de wijnmakers heeft de professionele geoloog in 2007 in Heppenheim het educatief pad “Wein und Stein” uitgezet. De zeven kilometer lange route slingert zich door de wijngaarden en maakt via informatieborden op zeventig locaties duidelijk hoe het samenspel van natuur, geologische geschiedenis, cultuur en regionale identiteit zo ongeveer functioneert. Bij een aromabar kun je proberen aan de geuren de diverse druivenrassen te raden, terwijl met borden de verschillende fases van de wijnbouw worden geïllustreerd. In het voorbijgaan kom je er zo achter dat de perziken en amandelbomen die daar tussen de wijnstokken staan, de habitat zijn voor insecten die de druiven op natuurlijke wijze ontdoen van ongedierte. Rondleidingen worden gegeven door boswachters en vrijwilligers uit de buurt. “Bij het samenstellen van de route was voor ons van belang dat het zelf beleven en ontdekken op de voorgrond moest staan. De mensen moeten het landschap als het ware ondergaan”, zegt dr. Weber. En dat is hier niet zo moeilijk: de vegetatie van de Bergstraße, die zich uitstrekt van Darmstadt tot Heidelberg, doet welhaast mediterraan aan. Toen keizer Joseph II door de streek trok, zou hij zelfs in verrukking hebben uitgeroepen van “Hier begint Italië!”.
Aan het einde van de route “Wein und Stein” kunt u een omweg maken naar het Viniversum. In de multimediale vinotheek kunnen de wijnen van de wijncoöperatie van de Bergstraße worden geproefd en er is een leeshoek met vakliteratuur waar u zich heerlijk in kunt terugtrekken, terwijl er elke vrijdag deel een rondleiding is door de kelder. Natuurlijk zijn er ook verschillende variëteiten van de rode Riesling, hoe kan het ook anders in het grootste wijnbouwgebied van deze druivensoort ter wereld?
Noord-Hessen, bakermat van de gebroeders Grimm
Frankfurt Rhein-Main
