Het land en de mensenTastbare geschiedenis
Tastbare geschiedenis
© GrimmHeimat Nordhessen_Paavo Blåfield© GrimmHeimat Nordhessen_Paavo Blåfield
© Günst_Weidelshof
Authentieker bestaat bijna niet. Wie zijn vakantie doorbrengt op de Weidelshof van Regine en Jürgen Günst, gaat haast bij elke stap terug in het verleden. Niet alleen de nabijgelegen burcht Weidelsburg doet denken aan sprookjesachtige tijden, maar ook deze boerderij waar de gebroeders Grimm in 1814 een keer overnachtten, is een tastbaar stuk verleden. De houten balken van de vakwerkmolen en de omliggende vakantiewoningen zijn bijna driehonderd jaar oud, maar ogen net zo stevig als ze geweest moeten zijn toen er voor het eerst mensen introkken.
De architecten van die tijd waren duidelijk meesters in hun vak. De stijl van het vakwerk, ontwikkeld in de late middeleeuwen, is nog steeds een knap stuk vakwerk in die andere betekenis: Een goed gefundeerde planning en een solide constructie, gevoel voor schoonheid en verantwoordelijkheidsbesef richting toekomstige generaties. Gasten die bekend raken met de vakantieboerderij in de buurt van het vakwerkstadje Naumburg zijn altijd weer opgetogen over de gezellige sfeer. Het is nauwelijks te geloven dat de complexe constructies van palen en stutten, steunen en dwarsbalken, drempels en balken ooit gemaakt zijn zonder dat er spijkers en schroeven bij aan te pas kwamen.
© Erlebnisregion Mittleres Fuldatal
Vakantiegangers die de rustieke charme van deze architectuur willen ondergaan, zullen zich in Noord-Hessen nauwelijks vervelen. Bezoekers van over de hele wereld zijn steeds weer gefascineerd door de degelijkheid van de vele vakwerkhuizen die in de steden en dorpen van de regio in alle mogelijke varianten bewaard zijn gebleven. Van de eenvoudige boerenwoning tot de liefdevol gerestaureerde watermolen en de weelderige heren- en stadhuizen met hun uitgebreide ornamenten, het maakt allemaal deel uit van de grote verscheidenheid aan vormen van het Midden-Europese vakwerkhuis die in Noord-Hessen zijn te vinden en waarvoor kenners onderscheid maken tussen de Nedersaksische en Frankische bouwstijl.
© Stadt Melsungen
Maar je hoeft geen grote kenner van architectuur te zijn om geïnspireerd en betoverd te raken door al die schattige huisjes met hun rijke details. De gevels die zichzelf presenteren op een willekeurige wandeling door plaatsen als Fritzlar, Frankenberg, Schwalmstadt, Oedelsheim, Melsungen, Rotenburg an der Fulda of Eschwege, laten niet alleen zien hoe gevarieerd deze architectuur in feite is, maar verraden ook veel van de geschiedenis van de streek en haar bewoners. Slenterend door de oude straten en steegjes, hoef je maar de hoek om te slaan of je staat voor het volgende architectonische wonder. Zoals in Frankenberg, waarvan de inwoners in de 16e eeuw tot welstand kwamen doordat er in de directe omgeving zilver en koper in de grond was gevonden. Het even pittoreske als eigenzinnige stadhuis met zijn maar liefst tien torenspitsen getuigt nog altijd van die plotselinge rijkdom en van het zelfbewustzijn van die tijd. Welstand en burgermanstrots weerspiegelen ook de patriciërswoning genaamd “Löwe” (leeuw) in Bad Sooden-Allendorf en het tussen 1475 en 1480 gebouwde “warenhuisje” in Fritzlar, dat het koopliedengilde van destijds op een wel zeer klein oppervlak liet bouwen. Het smalle, ver van de rooilijn opgetrokken gebouw van vier verdiepingen steekt met zijn massieve torengevel hoog uit boven de aangrenzende huizen. Je kunt hier zelfs kamers huren. Op de eerste verdieping bevindt zich een vakantie-appartement dat de charme van vervlogen tijden combineert met modern comfort.
© Stadt Melsungen
Ook op een plek als Melsungen wordt de ontdekkingstocht door de oude binnenstad een reis terug in de tijd, naar de late middeleeuwen. Zo te zien zal er in de loop der eeuwen weinig aan de stad zijn veranderd. Wie er een beetje de tijd voor neemt, zal op een wandeling langs de rivier de Fulda allerlei interessante details ontdekken aan de zorgvuldig gerestaureerde gevels van de huizen die er staan. Oude familie-inscripties, prachtige ornamenten, Bijbelse citaten of het houtgesneden portret van de opdrachtgever getuigen van mensen die een huis lieten bouwen voor de eeuwigheid, omdat ze zich neerlegden bij de wil van God en bij het noodlot.
© Samuel Buscape
Voor wat dat eeuwige betreft, lijkt die ambitie niet vergeefs te zijn geweest. Ook voor de driehonderd jaar oude Weidelshof van Regine en Jürgen Günst is vakwerkhout gebruikt, waarvan volgens de experts een flink deel zelfs nog honderden jaren ouder moet zijn. Over het behoud van natuurlijke hulpbronnen en duurzaamheid hoefde je de mensen van toen blijkbaar al niets meer te vertellen. De gemeenten in de regio willen er zorg voor dragen dat deze oude kennis niet verloren gaat en dat de vakwerkarchitectuur nog enkele eeuwen kan overleven. Daarvoor hebben zij statuten in het leven geroepen die het erfgoed van de regio moeten helpen beschermen, zodat de vakwerk-architectuur nog wel een paar eeuwen mee kan. Per slot van rekening moeten ook toekomstige generaties nog kunnen navoelen hoe het leven in de middeleeuwen hier geweest moet zijn.
Noord-Hessen, bakermat van de gebroeders Grimm
Noord-Hessen, bakermat van de gebroeders Grimm
