Tussen beuken en beken

Noord-Hessen, bakermat van de gebroeders Grimm

Een wandeltocht door het enige nationale park dat Hessen rijk is, is een waar feest voor de zintuigen. Met boswachter Hermann Bieber als gids kunnen ook uitgesproken natuurliefhebbers er nog altijd wat van leren. Over de verschillende temperaturen van bomen bijvoorbeeld.

Mit de boswachter door de nationaal park

Alleen al dit ruisen en spetteren maakt de reis de moeite waard. “Er is in het bos niets mooiers dan dat je op verschillende momenten van het jaar langs de beekjes mag lopen”, zegt Hermann Bieber met een gelukzalige glimlach op zijn gezicht. De man heeft het duidelijk naar zijn zin. Want hij kan hier veel van zijn tijd doorbrengen. Als gediplomeerd bosbeheerder en boswachter in het nationaal park Kellerwald-Edersee (Noord-Hessen) kent hij de wateren van dit gebied beter dan wie dan ook. En dat wil wat zeggen. In de ongerepte natuur van dit park zijn meer dan achthonderd bronnen geteld. Gorgelend en spetterend zoeken ze hun weg door de valleien, versmelten dan tot sprankelende bosbeken en vormen een habitat voor lenteslakken, forellen en vlokreeftjes. En dat vinden de mensen eigenlijk nog leuker dan de dieren: “Vooral in het voorjaar, wanneer alles groen uitloopt, valt er in de omgeving van de beekjes veel te beleven. Er is gewoon geen betere therapie dan het geluid van het water”, zegt Bieber en straalt erbij.

Haast elke dag is de boswachter wel in het nationaal park Kellerwald-Edersee te vinden. Hij gidst wandelgroepen, leidt excursies of maakt een inspectieronde. Ook privé wandelt hij hier graag.

Als prikkeling voor de zinnen, medicijn tegen de stress, als goede conditietraining of voor aanschouwelijk onderwijs in de soortenrijkdom: Iedereen die door de bossen van nationaal park Kellerwald-Edersee wandelt, doet daarbij inspiratie op die broodnodig is voor lichaam, geest en ziel. Machtige zilverachtig grijze beuken met grote kroonlagen, een wildgroei van essen en elzen langs de beken, knoestige eiken en esdoorns die groeien op de met rotsblokken bezaaide hellingen, allemaal getuigen ze van een uniek, eeuwenoud boslandschap dat zich grotendeels zonder menselijke tussenkomst kan ontplooien. Vanwege de beukenpopulatie is het inmiddels ook door de UNESCO erkend als werelderfgoed. De grote diva te midden van deze variëteit aan bomen is ongetwijfeld de rode beuk, die zich hier heeft verspreid over een ver uitgestrekt gebied waar men eindeloos in kan dwalen en rondwandelen. Het enige landschapspark van Hessen, het hart van het gelijknamige natuurpark, beschermt een van de laatste grote natuurbossen met rode beuken in Europa.

Natuurlijk dient in een dergelijke omgeving het volgende natuurwonder zich meestal al een paar meter verder aan. Bezoekers die rondwandelen met Hermann Bieber of een van de andere boswachters van het nationale park, kunnen er zeker van zijn dat ze het niet zullen missen: “Er valt hier altijd wel iets nieuws te ontdekken. Ook natuurvrienden die goed op de hoogte zijn, blijken altijd weer verrast door wat ze hier tegenkomen”, vertelt de boswachter. De rotsanjer bijvoorbeeld, die als overblijfsel van de ijstijd een ware zeldzaamheid is en al iets noordelijker van hier nergens meer groeit. Of de zwartgele vuursalamander, die in het kristalheldere water van de bosbeken een ideale plek vindt voor zijn larven.

Zien, Horen, Ruiken, Voelen, Proeven: de vijf belangrijkste regels voor een wandeling door het bos heeft de boswachter zijn gasten nog altijd kunnen meegeven. Door zijn opleiding als natuurdocent weet hij er wel het een en ander over te vertellen. Met zijn hartstocht voor het bos slaagt de boswachter er zelfs in jongeren hun smartphone even te laten vergeten wanneer hij doceert wat het verschil is tussen warme en koude bomen: “Het is heel eenvoudig,” vindt Bieber. “Wrijf even in je handen en leg ze op de gladde stam van een beuk: dat voelt dan koel aan; leg daarna je handen op een lariks, en dat voelt warm aan”. De uitleg is simpel: Op de gladde bast komt een groot deel van je handpalm te rusten, waardoor er veel warmte wordt afgevoerd van de huid. Gevolg is dat er een gevoel van kou ontstaat. Op de ruwe bast van de lariks raak je met je hand maar een paar plekken, met als gevolg minder warmteverlies. 

Om dingen te verkennen met je zintuigen, is het park meer dan ideaal: Om geen afbreuk te doen aan het karakter van het oerwoud dat zich hier aan het ontwikkelen is, zijn er vrijwel geen informatieborden geplaatst. Twintig goed gemarkeerde wandelpaden, waarvan sommige over ruw en steenachtig terrein voeren, bieden genoeg oriëntatie. Elke route heeft het symbool gekregen van een dier of een plant. Een trip naar de wildernis van morgen hoeft ook weer niet al te veel moeite te kosten: de wandelpaden zijn goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Verder bevinden zich nabij de wandelpaden wel dertien parkeerterreinen. En wie in de warme tijd van het jaar verkoeling zoekt na een uitgebreide wandeling, is hier toch al aan het juiste adres. Steeds weer glinstert de Edersee tussen de boomtoppen door en nodigt met zijn water van uitstekende kwaliteit en goede zwemmogelijkheden uit tot een verfrissend bad. Een tripje naar het meer is ideaal te combineren met heerlijke dwaaltochten door de natuur. Het water wordt omringd door de 68 kilometer lange oerbosweg Edersee, die in het noorden door droge eikenbossen en in het zuiden door het nationale park loopt.